Geschiedenis-fanaten, architectuur-freaks of gewoonweg nieuwsgierige mensen, voor iedereen is er wat te doen bij het nieuw geopende Mercat del Born. In deze prachtige oude markthal staat nu het Born Centre de Cultura i Memòria, een cultureel centrum met verschillende tentoonstellingen over de stad. Maar de echte reden om hier naartoe te komen, zijn de resten van het Barcelona uit 1700 die in deze markthal gevonden werden. Deze zijn nu blootgelegd en geven een goed beeld van hoe Barcelona vroeger was. Kortom, een plekje die je zeker moet zien wanneer je bij El Born op bezoek bent!
Laatste update: 08/03/2016
Geschiedenis van Mercat del Born
Om de waarde van dit gebouw en zijn lot beter te kunnen inschatten moeten we even terug in de tijd gaan. Bij de bouw van de citadel, een vijfhoekige militair fort, tussen 1716 en 1748 werd dit stukje van de wijk van La Ribera in El Born vernietigd. Maar de sloop van het fort in 1869 opende nieuwe mogelijkheden, zowel voor de ruimte die de citadel innam (dat omgetoverd werd in de Ciutadella-park) alsmede de nabije omgeving. De gemeenteraad had bedacht dat op dezelfde locatie als het middeleeuwse marktplein een overdekte markt voor de kramen van de oude markt van El Born kon worden gebouwd.
In 1871 won Josep Fontserè i Mestre de opdracht om de markthal te ontwerpen. Zijn ontwerp toonde een markthal van ijzer, glas en baksteen, volgens de architectonische trend van avant-garde in Europa. Dit was de meest moderne markt van de in totaal zestien markten die aan het einde van de 19e eeuw in Barcelona stonden. Toch was de omzet verre van die van La Boqueria, dat 40% van het totale aandeel van de stad omvatte. Zo werd de Mercat del Born in 1921 omgebouwd tot een groothandelmarkt in fruit en groenten, wat de functie bleef tot aan zijn einde in 1971. De jaren die er volgden gebeurde er niets op de markt, sterker nog, er waren plannen om deze te vernietigen! Maar dankzij de vele protesten van de buurtbewoners werd de markthal behouden en sinds 1979 werd het gebruikt voor tijdelijke tentoonstellingen en evenementen.
In de jaren ’90 werd besloten om hier de provinciale bibliotheek te plaatsten. Bij de bouwwerkzaamheden werden de eerste stenen onder de markthal gevonden van huizen die gesloopt waren voor de bouw van het fort. Als gevolg hiervan werd er in 2003 besloten om de Mercat del Born om te bouwen tot een cultureel en archeologisch centrum, Born Centre Cultural. De naam van het cultureel centrum veranderde daarna in 2016 naar El Born Centre de Cultura i Memòria (El Born CCM).
De werkzaamheden om de markt als cultureel centrum om te bouwen hebben lang geduurd, maar we kunnen sinds vorig jaar eindelijk deze plek weer bezoeken. De populariteit van de Mercat del Born is zo groot dat de verwachtingen van het aantal bezoekers voor de eerste maanden flink zijn overtroffen.
Het Mercat del Born is een nieuw icoon voor de wijk en wordt nu al voor allerlei evenementen en feesten gebruikt, zoals laatst voor de modeparade 080 Barcelona. Maar je kunt de markt ook op een normale dag bezoeken. Hieronder vertel ik je hoe mijn bezoek bij Mercat del Born was.
Wat te zien bij Mercat del Born en El Born Centre de Cultura i Memòria
Tijdens de kerstvakantie ben ik op bezoek geweest bij Mercat del Born. Het was toen vrij druk maar dat had waarschijnlijk te maken met de feestdagen. Wat mij als eerst opviel was de mooie architectuur en het dak van de markthal. Dit prachtige gebouw steelt letterlijk de show als je de Mercat del Born nadert. Het mooiste zicht op de markt heb je zonder twijfel vanaf de Passeig del Born.
Van binnen zie je het ijzer en het glas onder het dak van de markthal. Een prachtig stukje architectuur.
De overblijfselen van het Barcelona uit 1700
Als je naar binnen komt zie je aan een kant de lokketen om tickets voor de rondleidingen en tentoonstellingen te kopen. In principe hoef je geen kaartjes te kopen om binnen rondom de overblijfselen een kijkje te nemen. In het midden van deze kolossale ruimte worden de stenen, straten en huizen van Barcelona uit 1700 blootgelegd. Rond deze ruïnes zijn er verhoogde plateaus neergelegd met informatieve borden en video’s. Daarmee kun je nog veel meer leren over de geschiedenis achter de stenen en dit stukje van La Ribera in de wijk El Born. Mocht je nog meer willen weten, dan kun je mee doen aan een rondleiding of een algemene entree kopen waarmee je nog een audiogids krijgt.
Zo leer je tijdens je bezoek onder andere over de Rec Comtal, een kanaal dat het water van de rivier Besòs naar de stad vervoerde. Dit kanaal was perfect geïntegreerd in het stedelijk weefsel, met een stoep ernaast en verschillende bruggen eroverheen. Buurtbewoners hadden beroepen die gerelateerd waren aan het water, zoals blekerijen, ververijen en leerlooiers. Maar naast dit industriële doel, had de Rec Comtal ook een andere mindere leuke doelstelling, namelijk dat van het hoofdriool. Je kunt je al voorstellen wat voor soort taferelen hier plaats vonden iedere keer dat een sloot afgesloten werd of wanneer zeestormen het waterpijl van het riool verhoogden…
Je leest ook over het dagelijkse leven van de mensen die in deze huizen woonden, wat voor soort beroep ze hadden, wat ze graag in hun vrije tijd deden en hoe de huizen eruit zagen. Zo kom je ook te weten dat het Barcelona in 1700 een stad vol met tuinen en moestuinen was. Vol met allerlei bloemen uit de hele wereld. Maar ook leer je dat met graag chocola at (bijvoorbeeld tijdens de beroemde ‘chocolatadas‘) en dat gok- en spelhuizen ook zeer populair waren.
Tentoonstellingen, rondleidingen en een hapje eten
Aan de zijkanten van de markthal worden verschillende tentoonstellingen gehouden in verschillende zalen. Hiervoor dien je wel een entree te kopen. De huidige tentoonstellingen gaan over de Tricentenari en de Barcelona uit 1700.
Voor een rondleiding met een gids tussen de ruïnes dien je lang van tevoren je kaarten te reserveren. Mij werd verteld dat ik 6 maanden van tevoren moest boeken want alle rondleidingen waren helemaal volgeboekt. Dus mocht je ook een rondleiding willen, dan moet je lang van tevoren boeken.
Ik zelf vond het super dat je alles krijgt te zien zonder dat je per se een rondleiding volgt. En op de borden staat best veel informatie waardoor je je hier prima een uur kunt vermaken en veel kunt leren. Je hebt tevens een boeken- en een souvenirwinkel en mocht je trek hebben, kun je altijd nog een hapje doen bij het Espai Gastronòmic, met tapas en bier van Moritz.
- Praktische informatie:
Wat: Mercat del Born en El Born Centre de Cultura i Memòria (‘El Born CCM’) bezoeken
Waar: Plaça Comercial, 12
Metro: Jaume I (L4) en Barceloneta (L4)
Wanneer: van dinsdag t/m zondag van 10:00 tot 20:00 uur. Espai Gastronòmic is echter tot 24:00 uur open.
Prijs: gratis toegang om de markthal en de ruïnes vanaf de verhoogde platforms. Algemene tickets kosten € 6,- p.p. (€ 4,20 met korting) inclusief een audiogids en toegang tot alle tentoonstellingen. Tentoonstellingen zijn ook iedere zondagavond gratis te bezoeken (van 15:00 tot 20:00 uur) of iedere eerste zondag van de maand van 10:00 tot 20:00. Voor rondleidingen met een gids zijn er verschillende opties met aparte prijzen. Voor een compleet overzicht klik hier.
Let op: reserveer je kaarten voor een rondleiding van tevoren.
