Op bezoek bij Fabra i Coats

Een tijdje terug schreef ik over mijn bezoek aan Can Batlló, dat vroeger een reus in de textielindustrie was, met een oppervlakte dat net zo groot was als Camp Nou. Helaas ziet dat industriële complex er nu vrij verlaten uit en wordt het niet echt meer onderhouden. Maar Fabra i Coats, de fabriek waar ik vandaag over schrijf, is juist het tegenoverstelde. Prachtig mooi gerenoveerd, de trots van de wijk van Sant Andreu, waar vele buurtbewoners hun hele leven aan hebben gewijd, is nu als werkruimte voor jongere creatievelingen ingericht, en dient als toneel van vele feesten en tentoonstellingen. Een mooi voorbeeld van hoe je een nieuw leven kunt inblazen bij een oude fabrieksterrein.

Fabra i Coats bezoeken

Je hebt meerdere ingangen om bij Fabra i Coats binnen te komen, maar ze zijn niet allemaal altijd open. Ga dus naar de hoofdingang waar je zeker weet dat je naar binnen kunt (Carrer de Sant Adrià, 20). Toegang is vrij, dus loop door de poort (of via het portiershuisje) gerust naar binnen en laat je overrompelen door het gewicht van de geschiedenis.

De fabriek, gespecialiseerd in het spinnen van katoengaren, werd in 1837 gesticht door de  industriële Ferran Puig i Gibert en werd eerst Vapor de Fil genaamd. Na enkele fusies en overnames, werd het uiteindelijk het belangrijkste textielbedrijf voor het spinnen van katoengaren in Spanje. Door de fusie met het Schotse merk J. & P. Coats in 1903, werd de fabriek Compañía Anónima de Hilaturas Fabra y Coats genoemd, oftewel, Fabra i Coats.

In 1915 werkten er meer dan 1.500 mensen in de fabriek, 80% daarvan waren vrouwen. Het proces van de behandeling en het wikkelen van de garen was zeer delicaat en paste beter bij vrouwen dan bij mannen. Mannen waren verantwoordelijk voor het brengen van de grondstof tot aan de machines, maar vrouwen verwerkten de draad verder. Veel van deze werknemers waren meer dan veertig jaar in dienst bij het bedrijf, totdat ze met pensioen gingen. Een plakkaat bij de hoofdingang in de fabriek herinnert ons aan de belangrijke rol van deze vrouwen in de fabriek.

Bijzonder aan de Fabra i Coats is dat ze destijds voorloper waren op het gebied van sociale voordelen voor hun werknemers en een voorbeeld van moderniteit: zo had je bij Fabra i Coats een voetbalveld, een zwembad, een dokter en zelfs een kinderopvang voor de werkende moeders, waar ze tijdens de pauze borstvoeding konden geven. Binnen het fabrieksterrein zat ook een winkel waar werknemers hun boodschappen konden doen voor een schappelijke prijs. En kregen de kinderen van de werknemers tot ze 12 jaar oud waren cadeaus voor kerst van het bedrijf. Dit was tevens een van de eerste bedrijven waar werknemers een week betaald verlof mochten nemen. Het terrein was zo groot en er werkten zo veel mensen dat er zelfs een brandweerkazerne zat. Deze kun je overigens nog links bij de ingang vinden, waar de woorden ‘Bomberos’ (brandweer) nog te zien zijn. Helaas zijn de overige voorzieningen naar mijn weten niet meer te zien.

De fabriek sloot haar deuren in 2005, maar Fabra i Coats is sinds 2009 opnieuw geopend als hub voor creatieve mensen, waar regelmatig optredens, tentoonstellingen en evenementen georganiseerd worden. Als je hier rondloop zal je snel de mooie mix ontdekken tussen de oude fabriek en schoorstenen met de mooi gerenoveerde panden, waar nu kantoren en werkruimtes ingericht zijn voor creatieve mensen. Buiten in de patio zijn enkele street art en muurschilderijen te vinden. Loop er rustig door om zo de leuke hoekjes en details van deze oude fabriek te ontdekken: van bruggetjes die de panden verbinden, tot aan een oud station waar goederen in en uitgeladen werden.

Ik ben er inmiddels meerdere keren hier geweest en ik moet toegeven dat het keer op keer super rustig was. Je zal dus waarschijnlijk de enige toerist zijn die hier rondloopt. En hoewel niet alle panden even opgefrist zijn als diegene die nu wel in gebruik zijn, heerst er hier nog steeds een aangename sfeer: de straten zijn schoon en ogen minder chaotisch dan bijvoorbeeld in Can Batlló. Een wandeling door Fabra i Coats kan ik dus aan iedereen aanraden, vooral als je gek bent op oude industriële gebouwen.

Tip: wil je meer voorbeelden van het industriële verleden van Barcelona zien, ontdek hier mijn tips.

• Praktische informatie:
  Wat: Fabra i Coats bezoeken
  Adres: Carrer de Sant Adrià, 20
  Metro: Sant Andreu (L1)
  Wanneer: van maandag t/m vrijdag van 09:00 tot 22:00 uur, zaterdag van 10:00 tot 20:30 en zondag gesloten
  Prijs: gratis
  Tip: het MUHBA Barcelona bevat binnenin de oude fabriek van Fabra i Coats onder andere een klein museum dat op zondag open gaat (tussen 11:00 en 14:00). Hier bezoek je onder andere de machinekamer en andere zalen die bewaard zijn gebleven.