🙋🏻‍♀️ ¡Oye! Ik geef nu ook tours in Barcelona.

Verhalen 1 reactie
Home » Blog » Het Palau del Lloctinent en het archief van de Kroon

Het Palau del Lloctinent en het archief van de Kroon

Palau del Lloctinent in Barcelona en het archief van de Kroon van Aragón
Het Palau del Lloctinent, een paleis uit de 16e eeuw met veel verhalen

Bij het monumentale Plaça del Rei vallen alle ogen op de hoge toren van het Palau Reial Major, de residentie in de middeleeuwen van de Graven van Barcelona en later de koningen van de Kroon van Aragón. Vanzelfsprekend een ware wolkenkrabber toen in die tijd. Overschaduwd door dit monumentale Koninklijk Paleis vind je links de ingang tot een waar middeleeuwse paleis, het Palau del Lloctinent, waar alleen een paar nieuwsgierige naar binnen durven te gaan.

Van buitenaf lijkt het paleis op een verlengstuk van het Koninklijk Paleis, maar als je goed oplet zie je snel hoe eigenaardig dit gebouw is, met zijn gotische waterspuwers en een halfronde uitkijktoren op de hoek. Daaronder vind je het oude schild van het Vorstendom van Catalonië, vast gehouden door twee engelen. Op de plaat buiten de ingang van het paleis lees je Arxiu de la Corona d’Aragó, wat iets meer zegt over de functie.

Het archief van de Kroon van Aragón

Maar wat is dat “Arxiu de la Corona d’Aragó” precies? Wetende dat ‘arxiu’ in het Nederlands ‘archief’ betekent, kunnen we snel concluderen dat dit het adres is geweest van het archief van de Kroon van Aragón, de plek waar alle belangrijke (en koninklijke) documenten in de middeleeuwen bewaard werden.

De Graven van Barcelona zouden al in de 10e eeuw een archief hebben opgericht, maar bewijsstukken stellen dat de oprichting van het archief in 1318 was, in het kader van de politieke en bureaucratische veranderingen geïntroduceerd door Jaume II in het Koninkrijk van Aragón. Het archief werd eeuwenlang beschouwd als een koninklijk archief,  eigendom van de vorst, en was tot 1770 in het Koninklijk Paleis in Barcelona gevestigd. Documenten van de overheid en justitie werden samen met koninklijke documenten bewaard. Al snel groeide de complexiteit van het kantoor en in 1346 benoemde de koning zijn eerste archivaris en werden de eerste regels vastgesteld.

In opdracht van de vorst zelf of via zijn schrijvers, werden documenten getraceerd die op dat moment nodig waren. Hier werden daarnaast ook studies gemaakt over kastelen en vazallen en werden concessies voor beurzen en markten gegeven. De archiefkasten bewaarden daarnaast allerlei dossiers, processen van de rechtbanken, fondsen van een aantal van de huizen van de Tempeliers die onderdrukt werden, archieven die in beslag waren genomen van rebelse edelen en archieven van verworven activa door de Kroon.

Vanwege de behoefte aan meer ruimte om de documentatie te bewaren, werd het besluit om het archief in 1838 te verplaatsen naar het nabij gelegen Palau del Lloctinent. De echte overdracht van de documenten gebeurde pas in 1853.

Het Palau del Lloctinent, een gebouw met vele levens

Het Palau del Lloctinent, gebouwd tussen 1549 en 1558 onder het bevel van koning Carles V, was bedoelt om de luitenant van de koning (de ‘lloctinent’ of onderkoning) huis te vesten. Met de fundering bovenop Romeinse ruïnes (die je nu kunt bezoeken bij het Museu d’Història de Barcelona), nam het paleis de plek van de notaris van de koning en het land van een aantal particuliere huizen. Het werd een prachtig paleis, ontworpen volgens het project van de meester Antoni Carbonell, met renaissance en gotische details, gebouwd op basis van de onderdelen van vorige constructies en zelfs stenen van de oude Joodse begraafplaats van Barcelona.

Palau del Lloctinent Barcelona - Rustige binnenplaats
Het Palau del Lloctinent werd voor de luitenant van de koning gebouwd

Hoewel het voor de lloctinent gebouwd werd, woonde deze er zelf nooit echt en kreeg het paleis snel andere doeleinden. Van Inquisitie-gebouw (toen in de tijd aan de orde van de dag) tot Audiencia Real (Koninklijke Hof) en voor een gedeelte was dit zelfs het hoofd van het klooster van Santa Clara. Van 1836 tot 1993 was dit het adres van het archief van de Kroon van Aragón.

Palau del Lloctinent Barcelona - Toscaanse zuilen
Uiteindelijk werd het paleis het adres van het archief van de Kroon van Aragón

Het paleis, dat twee ingangen heeft (eentje via Carrer dels Comtes en de andere op de Plaça del Rei), is een beeldschoon voorbeeld van een middeleeuwse paleis. Dit vierhoekige constructie van vijf verdiepingen hoog en twee kelders, heeft een rustige centrale binnenplaats, versierd met een vijver en planten, en omringd door bogen. Het interieur is duidelijk geïnspireerd door de Renaissance met zijn galerijen en grote stenen trap, Toscaanse zuilen en decoratie. De zeer sobere buitenmuren, en met name de cilindervormige torens van de hoeken en de waterspuwers, zijn dichter bij de Catalaanse gotiek.

Let onderweg op een paar dingen:

  1. De grote stenen trap, dat de allure van vroeger nog steeds bewaart.
  2. De deur van Sant Jordi (door Subirachs in 1975 ontworpen, dezelfde beeldhouwer van de gevel van de Passie op de Sagrada Família), dat het Palau del Lloctinent met de Koninklijk Paleis verbindt. Deze deur is als een groot paneel dat de geschiedenis van de Kroon van Aragón vertelt, met Sant Jordi bovenop de draak als hoofdrol. Let op de hand in de deur, dat versleten is doordat iedereen hier zijn hand op wil leggen.
  3. Het in hout bewerkte plafond bovenop de trap, een waar juweeltje en het best bewaarde exemplaar uit die tijd.
Palau del Lloctinent Barcelona - Plafond
Een van de mooiste elementen van dit paleis is het plafond bovenop de trap
Palau del Lloctinent Barcelona - Deur van Sant Jordi
Het prachtige werk van Subirachs is ook hier te vinden

In  2006 werd er tevens in de tuin een stenen put geplaatst met schild van Sant Jordi, bekend als de Pou de l’infern (put van de hel), omdat hier warm water uit komt.

Het archief toen en nu

Het archief is door de jaren heen geprofessionaliseerd en uitgebreid. Inmiddels wordt het beschouwd als de oudste en nog steeds actieve archiefbewaarplaats van Europa. Hoewel het archief in 1993 verhuisd werd naar een moderne kantoorgebouw in Carrer Almogàvers, blijft het Palau del Lloctinent het historische adres van het archief en fungeert nu als instituut en kenniscentrum van het archief. Zo worden hier vaak tentoonstellingen en evenementen gehouden omtrent het archief.

Maar het allerbeste is dat het paleis ook gewoon dagelijks open is en gratis te bezoeken is. Een rondje binnen deze historische plek is daardoor zeer aan te raden. Bovendien wordt het paleis vaak door toeristen over het hoofd gezien, waardoor het binnen meestal heerlijk rustig is. Je hoort het water van het waterfontein kletteren en de rumoer van de mensen in de verte, terwijl je in alle rust een van de mooiste paleizen uit de 16e eeuw van binnen kunt bewonderen.

Palau del Lloctinent Barcelona - Waterfontein
De rustige binnenplaats van het het paleis, vaak over het hoofd gezien door toeristen
Palau del Lloctinent Barcelona - Ingang Carrer dels Comtes
Ingang via het Carrer dels Comtes
  • Praktische informatie:
    Wat: Palau del Lloctinent (of Palacio de los Virreyes) bezoeken
    Waar: Plaça del Rei / Carrer dels Comtes, 2
    Metro: Jaume I (L4)
    Wanneer: dagelijks open van 10:00 tot 19:00 uur
    Prijs: gratis

Ik ♥ van Barcelona

Hou jij ook zo van Barcelona? Schrijf je dan nu in voor mijn Barcelona nieuwsbrief boordevol leuke tips en al het leuks uit de stad. Sluit je aan bij de >2.900 andere Barcelona liefhebbers. Oh, je ontvangt ook nog eens mijn gratis mini gids met tips voor Barcelona.

Foto van auteur
Hola! Mijn naam is Marta en ik ben een geboren en getogen Barcelonesa. Ik vind het fantastisch om mensen kennis te laten maken met Barcelona, en vooral het Barcelona van de locals. In Barcelona ben ik altijd op zoek naar leuke plekken en tips die ik daarna met jullie kan delen, met als doel dat jullie Barcelona kunnen ervaren als een local.

Marta

🙋🏻‍♀️ ¡Oye! Heb je mijn gidsen al gezien? En wist je dat ik ook tours in Barcelona geef?

1 gedachte over “Het Palau del Lloctinent en het archief van de Kroon”

  1. Dag Marta
    Wat leuk dit te lezen.
    In december ga ik naar Barcelona om in het paleis te kijken en ook namen te zoeken.
    Want sinds kort weet ik dat het mijn directe voorouders waren, heel bijzonder.
    Ik ben Amsterdammer en woon sinds 5 jaar in Rojales.
    Later zal ik het nog eens doorlezen. Groetjes Anna Vos

    Beantwoorden

Plaats een reactie