Barcino, wiens volledige officiële naam Colonia Iulia Augusta Paterna Fauentia Barcino was, werd door keizer Augustus in de 1ste eeuw voor Christus opgericht. Hoewel Barcelona in het Romeinse tijdperk maar 2.000 inwoners had en redelijk klein was (Tarraco, het huidige Tarragona, was destijds de hoofdstad), werd het wel al vanaf het begin opgevat als een administratief en religieus centrum voor een groter gebied. Met de heropbouw van de stadsmuren in de 4e eeuw begon Barcelona zich te profileren als een van de belangrijkste steden van Iberië.
Een heel groot deel van de overblijfselen van het Romeinse Barcelona zijn tot de dag van vandaag goed bewaard gebleven. Persoonlijk vind ik het een zeer bijzonder tijdperk en hou enorm van alle resten die nog goed te zien zijn in de stad. Met deze wandeling neem ik je graag in een dag mee langs de plekken die het Romeinse verleden van de stad het beste uitlichten, van Romeinse tempels, aquaducten, muren en stadspoorten tot aan een ondergronds museum, badhuizen en begraafplaatsen.
Barcino Tour
1. Romeins aquaduct bij Plaça Nova
We beginnen onze wandeltour aan het Plaça Nova, bij een van de oude ingangswegen en poorten naar de stad. Hier zijn de sporen van de twee aquaducten die water naar de stad voerden vanuit Collserola en de rivier Besòs nog goed zichtbaar. Een klein stuk van een van de aquaducten staat er nog, hoewel dit door vele historici als ‘vals’ bestempeld wordt, aangezien deze later nagebouwd werd. Je kunt wel de sporen van een van de oorspronkelijke aquaducten zien bij het nabij gelegen Carrer Duran i Bas (maar dat zie je wel aan het einde van de wandeling).
2. Romeinse stadsmuur bij Plaça Nova
In de 4e eeuw werd er een nieuwe stadsmuur rond Barcino gebouwd. Deze muur was gekoppeld aan de buitenkant van de vorige muur en werd versterkt met uitkijktorens en had vier poorten naar de stad. Op dezelfde Plaça Nova, naast het aquaduct, zie je ook duidelijk een stukje van deze oude stadsmuur en een van de ingangspoorten. De poort had drie openingen: twee voor voertuigen en een aan de zijkant voor mensen die te voet naar de stad kwamen. De twee halfronde torens verdedigen de poort. Andere stukken van de Romeinse muur zijn op andere punten in de stad te zien (zoals op de nabij gelegen Plaça de Ramon Berenguer, Carrer de la Tapineria, Carrer del Sots-tinent Navarro en het Pati Llimona), hoewel ze vaak hergebruikt werden door middeleeuwse paleizen en andere structuren als ondersteuning.
3. Cardo Maximus en Decumanus Maximus
Wandelend door de poort komen we gelijk aan bij het Carrer del Bisbe, in de Romeinse tijd bekend als Decumanus Maximus. Zowel de Decumanus Maximus als de Cardo Maximus waren de twee belangrijkste stadswegen. Loodrecht op elkaar kruisten ze de stad van begin tot eind. De Decumanus Maximus strekte zich uit over de as van de zee richting de bergen, waar nu de huidige straten Carrer del Bisbe, Carrer de la Ciutat en Carrer del Regomir liggen. De Cardo Maximus strekte zich uit vanuit de rivier Besòs naar de rivier Llobregat. Deze komt overeen met de bestaande straten Carrer Llibreteria en Carrer del Call.
4. Romeinse Forum, Tempel en Mont Tàber
We lopen dan vervolgens richting een van de belangrijkste punten in het Romeinse Barcino, het Forum. Bij de kruising van de Decumanus Maximus en de Cardo Maximus, bij de huidige Plaça Sant Jaume, bevond zich het Romeinse Forum, waar alle administratieve gebouwen te vinden waren. Bijzondere resten uit die tijd zijn de vier langwerpige Corinthische zuilen van een Romeinse tempel. Deze tempel was waarschijnlijk gewijd aan de keizerlijke cultus. Dit prachtige vonnis wordt in de binnenplaats van het Centre Excursionista de Catalunya (Carrer Paradís, 10) tentoongesteld. Toegang is gratis en het is hier meestal heel rustig, dus aarzel niet om naar binnen te gaan! Vooraan de Centre Excursionista vind je ook tevens een gedenkplaat dat het midden van de Romeinse nederzetting aanwijst: dit was namelijk het hoogste punt van de Mont Tàber, de heuvel waar Barcino op stond.
5. Museu d’Història de Barcelona
De tour loopt dan verder achter de Kathedraal om zo bij de imposante Plaça del Rei te komen. Hieronder bevindt zich een van de meest indrukwekkende opgravingen van het Romeinse Barcino. Breng een bezoek aan het Museu d’Història de Barcelona (MUHBA) om deze te bezoeken en om meer te weten te komen over dit tijdperk. Tijdens het parcours loop je onder andere door de straten van het Romeinse Barcelona, langs de originele stadsmuur en zijn industrieel district met werkplaatsen en fabrieken die ambachtelijke activiteiten verrichten.
6. Romeinse stadsmuur bij Plaça de Ramon Berenguer en Carrer del Sots-tinent Navarro
We zetten daarna onze wandeling voort richting het Plaça de Ramon Berenguer, waar nog een stuk van de Romeinse muren te zien is. Verderop bij Carrer del Sots-tinent Navarro geniet je nogmaals van een enorm stuk van de Romeinse muren.
7. Romeinse toren bij Plaça de Traginers
Bij het Plaça de Traginers vinden we nog een voorbeeld van het oude Barcino: een Romeinse toren naast een stukje van de goed bewaard gebleven oude stadsmuren.
8. Badhuizen bij Pati Llimona
Vervolgens lopen we via Carrer Correu Vell naar Carrer de Regomir richting het rustige en beeldschone Pati Llimona. Barcino telde maar liefst 3 publieke badhuizen. Eentje daarvan werd bij Pati Llimona gevonden en is gratis te bezoeken. Dit gebouw biedt je tevens de mogelijkheid om een stuk stadsmuur uit de eerste eeuw voor Christus en de oude stadspoort Porta del Mar te zien.
👉 Lees hier meer over Pati Llimona.
9. Domus
Breng vervolgens een bezoek aan een echt Romeins huis, oftewel de ‘domus‘. Bij de musea MUHBA Domus de Sant Honorat (Carrer de la Fruita, 2) en MUHBA Domus Avinyó (Carrer d’Avinyó, 15) ontdek je hoe de Romeinen hier vroeger leefden en wat voor huizen ze hadden.
10. La Granja
Daarna gaan we naar Carrer Banys Nous, waar op nummer 4 het café La Granja op ons wacht. Bij dit schattige art nouveau café uit 1872 kun je een pauze nemen om een drankje te drinken of een hapje te eten. Bijzonder aan dit adres is niet alleen het café zelf maar ook de overblijfselen van de oorspronkelijke Romeinse muren.
11. Romeinse begraafplaats
We lopen vervolgens naar een wel heel bijzonder plek: bij Plaça de la Vila de Madrid werd jaren geleden tijdens bouwwerkzaamheden de begraafplaats van de Romeinen gevonden. Nu is het plein open en worden de oude grafstenen langs de oude Via Sepulcral tentoongesteld.
12. Romeins aquaduct bij Carrer Duran i Bas
Tot slot gaan we op zoek naar het laatste stukje echte Romeinse aquaduct bij Carrer Duran i Bas (op de kruising met Plaça del Vuit de Març). Je moet het wel goed zoeken, want de vier overgebleven bogen van het Romeinse aquaduct zijn nu in de gevel van een van de de omliggende huizen geïntegreerd, in een verlaten en bijna vergeten status. Desalniettemin is het een mooi plaatje om te zien hoe de stad de Romeinse resten heeft weten te hergebruiken. Dankzij dit is er veel geschiedenis gespaard gebleven en kunnen we nu genieten van al deze mooie ruïnes!
Kaart van de Barcino tour in Barcelona
Extra tip: la Villa de la Sagrera
Voor de geschiedenis liefhebbers is er nog een plek die ze aan het parcours kunnen toevoegen, namelijk ‘la Villa de la Sagrera’. Om hier te komen dien je de metro naar Sagrera nemen (L1, L5, L9 en L10). Precies op de plek waar de bouwwerkzaamheden voor de AVE plaats hebben gevonden, werden in 2011 de resten van een heuse Romeinse villa gevonden: een kuuroord van 1.100 vierkante meter van woon-en agrarische orde. Tot spijt voor vele werden de bouwwerkzaamheden hervat en werd de archeologische site niet als museum bewaard. Wel werd er een mozaïek van zo’n 60 vierkante meter bewaard om tentoongesteld te worden in het toekomstige AVE station in La Sagrera.
👉 Tip: andere wandelroutes in Barcelona ontdekken? Bekijk hier alle wandelroutes!
Beste Marga, Mijn complimenten voor je interessante info en uitleg over dit oudste stadsdeel van Barcelona. Ben als stedenbouwkundige al een hele tijd op zoek naar een betrouwbare stadsplattegrond van Barcino (vond dit helaas ook niet op Google). Wellicht heb je zelf een oude kaart of plattegrond van dit stadsdeel met de door jou beschreven voorzieningen en monumenten? Zou het bijzonder op prijs stellen als je dit aan mij wil toesturen. Bij voorbaat mijn hartelijke dank.
Hola Rudi,
Bedankt voor je bericht en interesse. Al zoekend online kwam ik dit tegen: http://ajuntament.barcelona.cat/museuhistoria/sites/default/files/GuiaBarcino_BCN_1_3.pdf Heb je daar wat aan? Anders kun je meer voorbeelden vinden door “mapa barcino” te Googelen. Ik hoop je hiermee te hebben geholpen.
Saludos,
Marta
Hoi Marta,
Dit weekend in Barcelona geweest en afgelopen maandag de Romeinse route gedaan, bedankt voor de tip! Ik denk dat we anders nooit hadden geweten dat deze Romeinse bouwsels nog te vinden waren in de stad. Helaas waren een aantal musea dicht op de maandag, maar ondanks dat was deze route ook interessant.
Groeten,
Richard (Lelystad)
Hoi Richard,
Dankjewel, leuk om te horen! Jammer dat een aantal musea dicht waren, maar sowieso super leuk om te horen dat je de Romeinse route hebt gedaan! Hopelijk heb je genoten van je weekend in Barcelona.
Saludos,
Marta
Hola Marta,
bedankt voor je informatie in deze goed opgezette website
Ik heb er veel plezier van beleefd.
een deel zal ik vanaf morgen kunnen toepassen.
adèu (als ik het goed begrepen heb) of tot schrijvens.. 🙂
Peter
Hola Peter!
Bedankt voor je bericht en complimenten. Leuk om te horen!
Veel plezier in Barcelona 🙂
Saludos,
Marta